پیمایش بلاگ

آخرین مطالب

تغذیه درختان پسته

 

برای مدیریت تغذیه در باغات پسته میبایست زمان های مهم تغذیه ای در طول دوره فصل رشد پسته را بدانیم و نسبت به انتخاب کود مناسب و نحوه مصرف آن مطلع باشیم. زمان های مهم تغذیه ای در پسته شامل قبل از گلدهی (تورم جوانه) در اسفند و فروردین ماه ،بعد از گل دهی در فروردین ماه ، شکل گیری میوه در اردیبهشت ماه ، رشد و تکامل پسته در خرداد ماه ، رشد مغز پسته در تیر ماه ، شروع رسیدگی و تغییر رنگ پوست نرم سطحی در مرداد ماه و رسیدگی محصول در شهریور ماه می باشد.

برای تعیین نیاز کودی درختان پسته به روش علمی بهتر است که از اطلاعات و نتایج آنالیز تجزیه خاک، برگ و میوه پسته استفاده نمود. نمونه برداری از خاک را میتوان در تمام فصول از ناحیه سایه انداز درخت انجام داد و تحلیل نتایج آن باید با توجه به شیوه آبیاری و بافت خاک و پتانسیل تولید در آن منطقه انجام گردد. همچنین برای نمونه برداری از برگ نیز معمولاً بعد از پُر شدن مغز پسته صورت گرفته که مبنای خوبی برای توصیه کودی سال آینده در اختیار قرار میدهد. توصیه هایی عمومی نیز بر اساس تحقیقات و بازخوردهای تغذیه ای در پسته پیشنهاد می گردد که میتوان مبنایی بر اساس کود دهی باشد و با استفاده از آنالیز خاک و برگ این توصیه ها را به صورت تخصصی تغییر داد.
قبل از بیان توصیه های عمومی کودی در باغات پسته بهتر است به صورت خلاصه مروری بر اهمیت عناصر مهم و مورد نیاز در درختان پسته داشته باشیم.

اهمیت عناصر مهم و مورد نیاز درختان پسته

عنصر نیتروژن یا ازت

ازت یا نیتروژن یکی از عناصر اصلی می باشد که نحوه رشد و باردهی درختان پسته به آن بستگی دارد. کمبود نیتروژن باعث افت رشد، باروری و تولید محصول می شود. درختان پسته در زمان خواب زمستانه ازت زیادی جذب نمی کنند. ازینرو کوددهی ازت بعد از برداشت محصول به علت آغاز دوره خواب گیاه و کند شدن قدرت جذب موثر نیست. بهتر است در سال های کم بار کودهای ازته را تا حدود ۳۰ درصد کمتر از سال های پربار مصرف نمود. با توجه به شوری آب و خاک در مناطق پسته خیز، نوع کودهای مصرفی بایستی در جهت تعدیل اثرات سوء شوری و سمیت یونهای سدیم و کلر باشد. از طرفی کودهای نیترات آمونیوم و سولفات آمونیوم برای باغات پسته اثربخشی بهتری از کود شیمیایی اوره دارند. کاهش میزان ازت باعث کاهش محصول، تاخیر در برگ دادن و گلدهی، کاهش رشد طولی و قطرهای شاخه ها، قرمز شدن پوست درخت، کوچک و زرد شدن برگها، قرمز شدن رگبرگها و دمبرگها و ریزش برگ قبل از پاییز و خصوصاً زمان رسیدن محصول در درختان پر محصول به صورت توام یا مستقل مشاهده می شود. معمولاً در صورت کمبود ازت در اوایل فصل رشد برگهای پایین درخت کم رنگ تر و ریزتر شده و تعداد برگها نیز کاهش یافته و یا به طور کلی رشد تاج درخت کم می شود. در صورت ادامه کمبود ریزش برگ های پیرتر زودتر از معمول انجام می شود.

کمبود ازت در پسته
نشانه کمبود نیتروژن در درختان پسته

عنصر فسفر

فسفر یکی از عناصر اصلی و کلیدی در باغات پسته بوده که در بیشتر اعمال فیزیولوژیکی گیاه اهمیت دارد. مصرف بی رویه کودهای فسفره در دهه های گذشته و به روش نادرست پخش سطحی موجب تجمع فسفر در خاک شده است در صورتیکه کودهای فسفره را بایستی در منطقه توسعه ریشه و نزدیک ریشه قرار داد تا کارایی لازم را داشته باشد؛ به طور مثال در درختان بارور پسته ریشه در عمق پایین تر از ۴۰ سانتی متر توسعه پیدا میکند و این محل میبایست مورد ارزیابی میزان فسفر خاک قرار گیرد. در برخی مناطق با کمبود عنصر فسفر در پسته مواجه نبوده و با بیش بود فسفر مواجه هستیم که باعث جلوگیری از جذب عنصر روی میگردد. مشخص شدن نقطه های سوخته و غیر یکنواخت در لبه برگ های مسن که با در صورت گسترش یافتن در نهایت باعث خشک شدن برگ می شود.

کمبود فسفر در پسته
نشانه کمبود فسفر در درختان پسته

عنصر پتاسیم

پتاسیم در ساخت پروتئین، آنزیمها، اعمال تنظیمی و ارتباط آب و گیاه نقشی کلیدی را ایفا می کند. پتاسیم باعث تسهیل نفوذ آب در سلولهای گیاهی شده و کنترل کننده عمل باز و بسته شدن روزنه های برگ به هنگام تعرق می باشد. علائم کمبود پتاسیم عبارتند از  تغییر رنگ برگها و پیچیدن حاشیه آنها به سمت بالا. همچنین لبه برگ در قسمت تاخورده به رنگهای خاکستری یا مسی در می آید. اغلب برگهای مورد بحث در قسمتهای وسط شاخه ها قرار دارند و هرچه رشد ادامه یابد، شاخه ها کوتاه، کوچک و چند پهلو می شوند. از آنجائیکه نیاز درخت پسته به پتاسیم هم اندازه ازت (کمی بیشتر) می باشد و با عنایت به اینکه پتاسیم نقش بسیار مهمی در کمیت و کیفیت محصول دارد می بایستی مورد توجه خاصی قرار گیرد. پتاسیم نقش مهمی در تنظیم نظام آبی گیاه دارد که این موضوع در مناطق خشک و خاکهای شور حیاتی است. کودهای پتاسیمی که دارای کلر و منابع کلرور هستند در خاک های غیر شور فقط توصیه میشود، ازینرو با شرایط مناطق پسته خیز ایران مناسب نمی باشد.

کمبود پتاسیم در پسته
نشانه کمبود پتاسیم در درختان پسته

عنصر کلسیم

کمبود کلسیم باعث جمع شدگی و قاشقی شدن برگچه ها شده و موجب عارضه لکه پوست استخوانی نیز می گردد. عواملی که باعث تشدید کمبود عنصر کلسیم میگردد شامل شوری بیش از حد آب آبیاری ، شوری خاک و افزایش مقادیر زیاد عنصر منیزیم می باشد. عنصر منیزیم به علت اثر متقابل مانع جذب کلسیم شده و نسبت تعادل بین عناصر کلسیم و منیزیم بسیار حائز اهمیت می باشد. از طرفی مصرف کودهای کلاته آهن ، روی ، منگنز و … به فرم EDTA  موجب رسوب کلسیم در اندام گیاهی شده و در کمبود عنصر کلسیم نیز اثرگذار است. کمبود کلسیم در آشکار شدن عارضه هایی مانند ریزش خوشه های پسته و لکه پوست استخوانی پسته بسیار موثر می باشد. لذا توجه و استفاده به موقع از این عنصر باعث جلوگیری از خسارات ناشی از این بیماری ها نیز می گردد.

کمبود کلسیم در پسته
نشانه کمبود کلسیم در درختان پسته

عنصر آهن

آهن جزو عناصر بی تحرک در گیاه بوده و به همین علت کمبود آهن بیشتر در برگهای جوان  یا بالایی مشاهده می شود. کمبود آهن در خاک معمولاً به علت نامحلول بودن آن رخ می دهد. در خاکهای اسیدی و نسبتاً اسیدی آهن کاملاً محلول است. اما در خاکهای خنثی یا قلیایی مثل اکثر مناطق پسته کاری ایران آهن به قدری نامحلول است که گیاه به مقدار کافی نمی تواند آن را جذب نماید. علائم کمبود آهن (Fe) در درختان پسته نیز تقریباً مشابه اکثر درختان میوه است یعنی برگ زرد شده و رگبرگهای اصلی سبز باقی می مانند. اگرچه این زردی در کمبودهای ناچیز قابل رویت نیست اما رنگ کلی باغ زرد می شود یکی از علایم کمبود، بروز نقاط سوخته (نکروزه) در سطح برگ می باشد. معمولاً محصول شاخه ­های دارای کمبود کاملاً رشد نکرده یا پوک می شود. تعداد دانه در خوشه در این حالت بسیار کم است.

کمبود آهن در پسته
نشانه کمبود آهن در درختان پسته

عنصر روی

عنصر روی در عمل گرده افشانی و لقاح و رشد سلولها نقش مهمی دارد. در خاکهای قلیایی و سدیمی و مناطقی که مانند اغلب نواحی پسته کاری بارندگی آنها کم است، میزان روی قابل جذب بسیار پایین است و در اراضی که خاک سبک و شنی دارند کمبود بیشتر مشاهده می شود. علائم کمبود، خصوصاً در حالت شدید آن، در اوایل فصل بروز می نماید. اولین تاثیر کمبود روی تاخیر در بازشدن جوانه های زایشی و رویشی درخت پسته است. پس از بازشدن جوانه های رویشی برگهای انتهایی کوچک و تغییر رنگ یافته (کلروز) و کوچک شدن میانگره ها به صورت مجموعه ای ریزبرگ و جارویی ظاهر می شوند.در نتیجه عملاً توانایی گیاه برای فتوسنتز و ساخت کلروفیل بطور چشمگیری کاهش می یابد. همچنین پسته های موجود روی درخت و یا شاخه های دارای کمبود روی به صورت واضح کوچکتر و قرمز تر از پسته های معمولی می باشند.

کمبود روی در پسته
نشانه کمبود روی در درختان پسته

عنصر منگنز

عموماً در خاکهای مناطق خشک کمبود منگنز دیده می شود و در خاکهای اسیدی مسمومیت آن رخ می دهد. بعلت تحرک و پویایی کم عنصر منگنز در بافتهای گیاهی علائم کمبود در برگهای جوان قابل مشاهده می باشد. علائم کمبود منگنز مشابه عنصر آهن است با این تقاوت که در کمبود منگنز قسمتی از حاشیه سبز باقی میماند.

کمبود منگنز در پسته
نشانه کمبود منگنز در درختان پسته

عنصر مس

در باغاتی که به مدت طولانی از کودهای حیوانی و مرغی استفاده کرده اند یا در خاک های شنی که با آب شیرین آبیاری شده اند؛ میزان مس موجود در برگ درختان بسیار کم است. علائم کمبود مس در درختان پسته در اواخر تیر تا اواسط مرداد ماه شروع می شود. در کمبود این عنصر سرشاخه ها حالت عصایی و رنگ پوست آنها تیره میشود. یکی از علائم کمبود عنصر مس نسبت به سایر عناصر ریزمغذی سرخشکیدگی درخت می باشد. برای رفع کمبود مس (Cu) می توان با کودهای حاوی آن را به خاک اضافه نموده و یا محلولپاشی نمود. در غلظت زیاد، مس نیز باعث مسموم شدن گیاه شده، میوه ها حالت ترک خورده و سیاه رنگ پیدا می کند و در روی برگها نیز نقاط نکروزه قهوه ای رنگ و ریزی مشاهده می شود.

کمبود مس در پسته
نشانه کمبود مس در درختان پسته

عنصر بُر

کمبود عنصر بُر نیز در برگ های جوان رخ داده و علائم بارز آن پیچیدگی و تغییر حاشیه برگها می باشد. در کمبود بُر تمام خوشه های گل ریزش کرده یا میزان پوکی محصول به شدت افزایش یابد. در نقاط پسته خیز مسمومیت یا بیش بود عنصر بُر نیز دیده میشود که سوختگی حاشیه برگها از علائم آن می باشد. کمبود بر سبب کوتاه شدن میانگره ها روی شاخه های ضعیف می شود، برگها غالباً تابیده، بد شکل، ریز، و در صورت شدت کمبود باعث سرشاخه میری می شود. در مصرف کودهای حاوی بُر بایستی مراقب بود زیرا اندکی بُر اضافی می تواند مسمومیت درختان را بدنبال داشته باشد. بر را میتوان در ترکیب با عنصر روی در زمان تورم جوانه (قبل از گلدهی) نیز محلول پاشی کرد.

کمبود بور در پسته
نشانه کمبود بُر در درختان پسته

تشخیص تفریقی برخی خسارتها و عارضه ها در درختان پسته

آفتاب سوختگی در پسته
آفتاب سوختگی
نوسانات دمایی در پسته
عدم تلقیح در اثر نوسانات دمایی
آفتاب سوختگی در پسته
خشک شدن پسته در اثر نوسانات دمایی
تنش شوری پسته و تشابه با کمبود پتاسیم
تنش شوری و تشابه با کمبود پتاسیم
کمبود مولیبدن در پسته
کمبود مولیبدن در پسته
کمبود گوگرد در پسته
کمبود گوگرد در پسته

مدیریت کودهای حیوانی و پر مصرف شیمیایی

کودهای حیوانی برای بهبود ساختمان و بافت خاک، افزایش نفوذ پذیری آب در خاک، ایجاد تعادل در رطوبت و تامین ماده اولیه و اکسیژن کافی برای میکروارگانسیم خاک مهم می باشد. لذا مصرف کودهای حیوانی در زمستان به صورت کانالکود به صورت متوسط ۲۰ تن در هکتار باید باشد. مصرف کودهای ازته به صورت سرک در سایه انداز درختان پسته به صورت تقسیط شده و مرحله ای باید مصرف گردد. توصیه میشود در ۳ بخش ، در اواخر اسفند ، اواخر خرداد و آخرین آبیاری قبل از برداشت مصرف شود. مصرف کودهای فسفاته نیز بهتر است به صورت کانالکود در زمستان انجام گردد.

توصیه عمومی تغذیه ای درختان پسته
  • محلول پاشی سپهر ۳ یا کود کلات روی ۲۰ ٪ (در مناطقی که بیش بود عنصر بُر دارند) و ترکیب با سوپر میکرو ۱۱ عنصره مایع در زمان تورم جوانه (قبل از گل دهی)
  • محلول پاشی کود کلات آهن ۱۰٪ غنی شده با ۸ عنصر در زمان پس از ریزش گلبرگ ها (بعد از گل دهی)
  • محلول پاشی سوپر میکرو کامل ۱۳ عنصره یا کود مخصوص پسته در زمان ابتدای شکل گیری میوه
  • محلول پاشی کود کلسیم کمپلکس شده در اوایل اردیبهشت ماه و تکرار آن در فاصله ۱۵ روز
  • محلول پاشی کود کلات روی ۲۰٪ در اردیبهشت ماه
  • محلول پاشی کود منگنز کمپلکس شده و کود کلات مس ۱۵٪ در خرداد ماه
  • محلول پاشی و کود آبیاری کود پتاسیم در زمان حجم گیری و درشت شدن میوه و مغز پسته تا مرحله شروع رسیدگی
  • محلول پاشی با کود سپهر ۵ (کلسیم+بُر) یا کود کلسیم کمپلکس شده در زمان قبل از برداشت
  • محلول پاشی کود کلات روی ۲۰٪ بعد از برداشت محصول

راهنمایی بیشتر

برای دریافت مشاوره و راهنمایی تخصصی برنامه غذایی باغات پسته میتوانید با دفتر مرکزی شرکت فن آور سپهر پارمیس تماس حاصل فرمائید.

نتیجه اثربخشی

برای مشاهده نتیجه اثربخشی کودهای سپهر پارمیس در باغات پسته بر روی دکمه زیر کلیک نمائید.