پیمایش بلاگ

آخرین مطالب

نقش عنصر منگنز در گیاهان

 

اهمیت عنصر منگنز در گیاهان

عنصر منگنز به عنوان بخشی از سيستم آنزيمي گياه باعث فعالیت چندين عمل متابوليكي می شود . این عنصر سازنده پيروات كربوكسيلاز مي باشد که در پديده كاهش اكسيداسيوني در فتوسنتز دخالت داشته و حضور آن الزامی است . عنصر منگنز با فعال سازي ايندول استيك اسيداكسيداز ، ايندول استيك اسيد در گياه را اكسيده مي كند. اين عنصر در تغذيه غلات ، سيب زمينی ، مركبات و هلو نقش مهمی دارد. عنصر منگنز از لحاظی کثرت در خاک پس از عنصر آهن قرار دارد و حالت هم افزایی با یکدیگر دارند.
عنصر منگنز دارای تحرک کم و محدود در گیاهان است. عدم رعايت اصول مصرف بهينه آب و كود ، مناطق خشك و آهكي کمبود این عنصر را نشان میدهند. همچنین وجود مواد آلي زياد در خاك ، منگنز قابل دسترس را كاهش مي دهد . از طرفی یکی از عواملی که باعث افزایش جذب این عنصر شده و حالت هم افزایی ایجاد میکنم استفاده از نیتروژن (ازت) بوده که به دلیل اسیدی نمودن محیط باعث جذب بهتر عنصر منگنز می شود.
به صورت خلاصه عنصر منگنز جهت فتوسنتز ، متابوليسم نیتروژن (ازت) و تشكيل ساير تركيباتي كه براي متابوليسم گياه لازم هستند بكار ميرود ، عنصر منگنز در واكنش هاي انتقال الكتـــرون در گياه دخالت داشته و در توليد كلروفيل نقش دارد، از اينرو نقش منگنز در گياه مشاركت آن در سيستم هاي تركيبی تلقی می شود.
از آنجائیکه منگنز در گیاه عنصری كم تحرك است علائم اوليه کمبود آن در بخش ها و برگهای جوان ابتدا پدیدار مي گردد . در زمان کمبود منگنز برگ ها ضعيف و بين رگبرگ ها كلروز بصورت لكه ای ظاهر مي شود، لكه هاي كلروتيك سبز روشن تا زرد بوده و برگ ها زودتر ريزش مي كنند . رشد شاخه ها كمتر و بافت چوب آنها ظريف شده و گاهي اوقات خشكيدگي انتهايي نيز در كمبود شديد منگنز مشاهده مي شود. به دليل كاهش فتوسنتز ، گل دهی و تشكيل ميوه نیز كاهش مي يابد و متعاقبا اندازه میوه افت پيدا مي كند.
کود منگنز کمپلکس شده ۱۸ ٪ شرکت فن آور سپهر پارمیس در برطرف كردن علائم كمبود و رفع نياز گياه عملکرد بسیار بالایی دارد، به طوريكه در مدت زمان كوتاه و با محلول پاشي (در شرایط نا مناسب خاکی) مي تواند نياز گياه را کاملا مرتفع سازد ،این محصول مصرف بسیار کمی دارد اما تاثیرات عملکردی بالایی را ایجاد مینماید. این کود را حتی یکماه قبل از برداشت جهت بهبود بازار پسندي و بهبود كيفيت محصولات باغي و زراعی استفاده نمود.
نقش بارز عنصر منگنز در گياه ،مشاركت آن در سيستم هاي تركيبي می باشد. به عنوان مثال اين عنصر جزيي از سيستم آنزيمي آرژينار و فسفو ترانسفراز شناخته شده است. منگنز در واكنش هاي انتقال الكترون در گياه دخالت داشته و در توليد كلروفيل نيز نقش ایفا میکند . بخش عمده ي منگنز در برگ ها و ساقه گياهان  وجود دارد و مقدار آن در دانه گياهان ناچيز است. منگنز در گياه با آهن داراي اثر متقابل است و وجود مقادير زياد آن در خاك مي تواند جذب و مصرف آهن توسط گياه را تحت تاثير قرار دهد. همين موضوع (يعني كمبود آهن توسط منگنز ) باعث تشديد مشكلات ناشي از سميّت منگنز در گياه مي شود . در خاك هاي آلي و خاك هاي داراي واكنش قليايي معمولا كمبود منگنز ديده مي شود .

گياهان حساس به كمبود منگنز

گياهان نسبت به كمبود منگنز ، حساسيت هاي مختلفی دارند . براي مثال در بین محصولات زراعی گندم ، سيب زميني ، سويا ، يولاف ، سورگرم ، چغندر قند ، لوبيا ، نخود فرنگي ، پياز ، اسفناج و كاهو و در بين درختان ميوه مركبات و هلو بيشترين حساسيت را نسبت به كمبود اين عنصر از خود نشان مي دهند . در مقابل ، پنبه كمترين حساسيت را به كمبود منگنز داراست .

کمبود و بیش بود عنصر منگنز در گیاهان

کمبود عنصر منگنز در گیاه

با توجه به اين كه پويايي (تحرک) اين عنصر در بافت هاي مختلف گياهي کم است ، بنابراين علائم كمبود ابتدا در بافت هاي جوان گياه مشاهده مي شود . در غلات دانه ريز ،كمبود منگنز با ظهور  نقاط قهوه اي رنگ روي حاشيه برگ هاي بالايي مشخص مي شود . در مركبات ، كلروز ناشي از كمبود منگنز به صورت رنگ سبز روشن در حاشيه برگ هاي جوان ظهور مي كند و نواحي اطراف رگبرگ ها به رنگ سبز تيره باقي مي ماند . با شديد تر شدن كمبود منگنز ، اين نواحي سبز كم رنگ روي سطح برگ گسترش مي يابند ، رنگ آن ها روشن تر شده ، لكه هاي سفيد رنگي روي آنها پديد مي آيد . اين علائم در شرايط حاد ، در برگ هاي مسن تر گياه هم مشاهده مي شود.
با مصرف كود هاي داراي منگنز علاوه بر افزايش توليد و غني سازي محصولات كشاوزي كه به نوبه خود براي تامين سلامتي جامعه مهم است ، بذر هاي غني شده با منگنز به هنگام كشت از رشد اوليه بيشتري برخوردار مي شوند .
يونهاي منگنز پس از اينکه از خاک جذب گياه ميشوند، به برگهاي گياه منتقل میشود. مقدار کمي از منگنز ميتواند به مکانيسم گياه لطمه وارد سازد. منگنز در بدن گياه باعث تجزيه آب به دو عنصر هيدروژن و اکسيژن ميشود و همين مسئله به گياه آسيب ميرساند.
منگنز دو نوع اثر در گياهان دارد. هم کمبود منگنز براي گياه ضرر دارد و هم مقدار زياد آن سبب مسموميت گياه ميشود. با پايين آمدن pH خاک مقدار منگنز گياه کاهش مي يابد.  مقدار زياد و سمي منگنز در گياهان، باعث تخريب ديواره هاي سلولي شده، پژمردگي برگها و ايجاد لکه هاي قهوه اي در برگ را باعث ميشود. کمبود منگنز نيز اين اثرات را به دنبال دارد. در واقع مقدار منگنز مورد نياز گياه، مقدار حدواسطي است که بين کمبود منگنز و حالت سمي براي گياه در نظر گرفته ميشود.

عوامل مؤثر در کمبود منگنز


۱) خاک های شنی  و خاک های با مواد آلی (ارگانیک) زیاد

۲) خاک های نرم  

۳) اسیدیته(PH ) بالای خاک

۴) گذراندن دوره های طولانی سرما

۵) رطوبت بالا

۶) مقادیر بالای عناصر کلسیم و مس